“Blijf bij mij”: verhelderend boek over relaties

Relatiedeskundige Rika Ponnet: de romantiek op haar nummer gezet

We geloven in niet veel meer, maar als er één ding is waar we wél nog in geloven, is het de Liefde. Diep in ons hart zijn we er nog steeds van overtuigd dat er een Ware bestaat, een zielsverwant die uit het niets opduikt en die we zó herkennen. Maar hou u vast: ook dat is een illusie.

Rika Ponnet hoorde als relatietherapeute en in haar relatiebureau Duet twintig jaar lang mensen vertellen over hoe ze de ware vonden, hoe daarna de crisissen ontstonden, en hoe de droom bijna of helemaal ontplofte: 'Ik krijg niet de aandacht waar ik recht op heb.' 'Vrouwen zijn niet te vertrouwen.' 'Ik trek de verkeerde mannen aan.' 'Zij weigert seks...'

Ze zocht in al die verhalen én in de wetenschap naar de kern van de zaak, en kwam tot een ontluisterende conclusie: het gaat in de liefde uiteindelijk om controle, en om de strijd om de macht. Liefde is oorlog. En in die oorlog strijden we met oneindig veel middelen: met schoonheid, leeftijd, geld, ziekte, overspel, tijdrovende hobby's, met slaan en dwingen maar ook met plooien, zorgen, weglopen, zwijgen en aandacht ontzeggen.

'Iedereen steigert als ik zeg dat in elke relatie in meer of minder mate een machtsstrijd woedt,' vertelt ze. 'Vooral vrouwen worden woest. Ze maken zichzelf graag wijs dat macht alleen iets voor mannen is – zij doen zulke dingen niet. Maar ik zie niets anders.'

Ondertussen brengt haar man Mark Boeykens, psycholoog en medeoprichter van Duet, met ironische gedienstigheid de koffie binnen.

Eerlijk gezegd steigerden wij in eerste instantie ook. Tot we haar nieuwste boek 'Blijf bij me' uithadden: daarin drukt ze ons - net als in haar wekelijkse analyses in Het Nieuwsblad – onomstotelijk met onze neus op feiten. Pijnlijk, maar ook verhelderend en – eens je de waarheid onder ogen wil zien – ook wel heel handig.

Verschillende communicatiestijlen en misverstanden

Rika Ponnet «Die strijd is, voor alle duidelijkheid, géén strijd tussen de seksen. Ik geloof niet in dat man-vrouwdenken. Gisteren zat hier een man die zei: 'Dat ik niet uit mezelf de vaatwas leegmaak, dat heeft toch niks met machtstrijd te maken.' En toen kwam hij natuurlijk aanzetten met het verhaal van 'Mannen komen van Mars, vrouwen komen van Venus': door de verschillende communicatiestijlen krijg je misverstanden.

»Het komt allemaal omdat de vrouw niet duidelijk vraagt: 'Maak de vaatwas leeg.' Ik heb daarop geantwoord: 'Komaan! Als je al drie jaar samen bent, en je vrouw heeft al een paar keer gezegd: 'Ik heb het druk met de kleine, en de vaatwas is vol,' dan ben je ben je toch niet zó dom dat je niet begrijpt dat ze graag zou hebben dat je die machine leegmaakt? Je wil gewoon je zin doordrijven en op de bank je koffie blijven drinken.' Hij hield voet bij stuk, maar dat soort zogenaamde misverstanden zijn dus vaak heel tactisch.

»Ook seksueel is de rolverdeling tussen man en vrouw niet zo traditioneel als we denken, ook al zijn het nog altijd vaker mannen die klagen over een tekort aan seks. Het is ook wel een terrein waar vrouwen macht kunnen uitoefenen. Maar de zin in seks staat niet los van de rest van de relatie: als zij het gevoel heeft dat hij haar waardeert en erkent en dat hij, bijvoorbeeld, wél die afwasmachine uit zichzelf leegmaakt, zal ze meer zin hebben om zich in bed over te geven. Niet dat we constant in ons hoofd rekeningen maken, maar het gaat toch om een evenwicht: hij erkent mij, dus ik erken hem.»

HUMO De strijd woedt niet in elke relatie even hevig.

Ponnet «Nee, en hij woedt ook niet in het begin. Als we verliefd zijn versmelten we even: we zijn één, een beetje zoals een baby met zijn moeder. Je hebt gevoel dat er tussen jou en de ander geen verschillen bestaan, maar dat heeft niks te maken met de realiteit.

»Die begint pas na drie maanden door te schemeren: dan begin je te zien hoe de ander echt is en ontdek je dingen die je niet zo fijn vindt – 'Hij wil niet op reis,' of: 'Zij geeft geen geld uit aan eten.' Dat is de fase waarin mensen die bang zijn voor intimiteit, zich terugtrekken. Sommige mensen kunnen niet langer dan twee, drie maanden in een relatie blijven. Ze voelen dat de ander echt belangrijk begint te worden, en ze vinden dat te beangstigend.

Machtstrijd

»Nu, iederéén die merkt dat zijn lief belangrijk voor hem aan het worden is, wil een bepaalde zekerheid hebben. En dat is het moment waarop er in iedere relatie een machtstrijd losbarst. Je voelt je op je kwetsbaarst, en dan wil je controle over het gedrag van de ander: hoe hij jou ziet, hoe hij de relatie ziet. Je wil dat hij jou geeft wat je nodig hebt om je veilig genoeg te voelen, om kwetsbaar te dúrven zijn.

»Om ons veilig te voelen, hebben we allemaal nood aan macht. Dat zie je ook in het bedrijfsleven: het is wetenschappelijk bewezen de mensen die onderaan de ladder staan, de meeste stress hebben. Bazen denken wel: 'Wij hebben de meeste verantwoordelijkheid en dus ook de meeste stress,' maar dat is niet waar. Zij kunnen hun eigen agenda bepalen, ze kunnen participeren in beslissingen. De mensen aan de basis hebben het gevoel dat anderen over hun leven beslissen, en er is niets dat zoveel stress genereert als onmacht.»

Humo auteur sdj

“Blijf bij mij” – D/2012/45/539 – NUR 770
ISBN 978 90 209 9978 5