Tips voor leerkrachten: Hoe omgaan met (echt)scheiding op school

Angelique van der Pluijm en Margit Grevelt presenteerden op de NOT 2013 trots hun boek: School en echtscheiding, alledaagse begeleiding binnen een schoolbreed beleid. In het artikel hierna wil Angelique graag uitleggen waarom zij dit boek hebben geschreven. Ook stellen zij twee exemplaren van hun boek beschikbaar op jufsanne.com. Wil jij weten hoe je zo’n exemplaar kunt bemachtigen? Lees dan vooral verder.

Omgaan met echtscheiding op school

Echtscheiding komt veel voor. Eén op de drie huwelijken strandt. Iedereen kent wel iemand die gescheiden is of in scheiding ligt. Het is bijna normaal. Veel echtscheidingen verlopen niet harmonieus en gaan gepaard met grote stress, onzekerheid, angst of met agressie. Dat is alles behalve normaal. Dit kan bij kinderen zorgen voor slechtere schoolprestaties, onderpresteren, gedrags- en emotionele problemen. Het is dus zinvol om als leerkracht aandacht te besteden aan een kind in een echtscheidingssituatie. 

Leerkracht of hulpverlener?

Jij bent een leerkracht. Geen hulpverlener. Dat klopt. Maar vind jij dat ‘omgaan met echtscheiding’ deels tot jouw taken behoort? Zie je de meerwaarde als je de leerlingen in een scheidingssituatie in de dagelijkse omgang de juiste aandacht geeft? Geloof jij dat de leerkracht ertoe doet in deze situaties en wil je concreter gaan handelen bij echtscheiding maar weet je niet goed hoe?

Echtscheiding versus dyslexie

Op dit moment staat de aandacht voor omgaan met echtscheiding op school niet in verhouding tot de grootte en ernst van de problematiek. Laten we de aandacht voor echtscheiding eens afzetten tegen bijvoorbeeld de aandacht voor dyslexie. Dit doe ik zwart-wit. Niet om dyslexie te bagatelliseren, maar om het contrast zichtbaar te maken.

• In een groep van 30 leerlingen zitten gemiddeld 1-2 leerlingen met dyslexie.
• In een groep van 30 leerlingen zitten gemiddeld 8-10 kinderen uit een gebroken gezin.

• Elke school is verplicht om een protocol dyslexie te hebben en daarnaar te handelen (en voor pesten en voor rouwverwerking, en voor…).
• Een protocol ‘omgaan met echtscheiding’ is niet verplicht en bestaat nog niet op de meeste scholen.

• Leerkrachten weten hoe te handelen bij dyslexie.
• Veel leerkrachten blijken niet te weten hoe te handelen in situaties van echtscheiding, bij problemen rond echtscheiding of hoe een kind op de juiste wijze te begeleiden. Veel leerkrachten twijfelen ook of ‘omgaan echtscheiding’ wel tot hun taken behoort.

• Voor dyslexie zijn er vanuit de overheid diverse ‘potjes geld’ beschikbaar en is er binnen het dagelijkse onderwijs ruimte voor extra zorg.
• Vanuit welk ‘potje’ wordt de zorg voor kinderen met tijdelijke leer-, gedrags-, of emotionele problemen door een echtscheiding eigenlijk betaald?

Maak het verschil

Zoals eerder aangegeven ben jij leerkracht en geen hulpverlener. Toch zijn er dingen die je kunt doen om een kind te helpen. Een kind met dyslexie heeft een probleem dat hem of haar belemmert. Je probeert het kind zo goed mogelijk te begeleiden. Als een kind vanwege een echtscheiding zich in een onrustige en onstabiele situatie bevindt, verdient het toch evengoed begeleiding?

Zet de eerste stap

Zet die eerste stap en maak echtscheiding bespreekbaar op school. Beantwoord de onderstaande vragen en maak in een eenvoudige tabel een eerste inventarisatie.

• Wat is het stappenplan of beleid rond echtscheiding op jouw school?

• Hoeveel kinderen in jouw groep komen uit een gebroken gezin?

• Bij welke van deze gezinnen is er in meer of mindere mate sprake van een probleemsituatie?

• Hoe is het ouderlijk gezag geregeld bij deze gezinnen?

• Welke kinderen zien een van beide ouders niet of nauwelijks?

Deze inventarisatie geeft je een eerste indruk van de problematiek rond echtscheiding in jouw groep. Leg de inventarisaties van alle groepen bij elkaar en het zal duidelijk worden dat echtscheiding ook op jouw school een onderwerp van gesprek moet zijn, dat bepaalde kinderen zich in meer of mindere mate in een onrustige of probleemsituatie bevinden en dat zij aandacht nodig hebben. Tijd dus voor een duidelijk plan en tijd voor handelen. Ga ervoor!

School en echtscheiding; Alledaagse begeleiding binnen een schoolbreed beleid. - Angelique van der Pluijm en Margit Grevelt - ISBN 9789088503269 - Bestel online: schoolenechtscheiding.swpbook.com

Een echtscheiding is een heftige gebeurtenis in het leven van een kind. De leerkracht is vaak de eerste die merkt dat het gedrag of de leerprestaties veranderen. Hoe gaat u als leerkracht, IB of directie op een professionele manier met echtscheidingssituaties op school om? Wat is precies het beleid van de school als het om echtscheiding gaat? Is er wel een beleid? Waar heeft een kind ten tijde van scheiding behoefte aan? Waar heeft u zelf behoefte aan en wat verwacht u van de ouders? Hoe signaleert u problemen of gedragsveranderingen bij het kind? Hoe zorgt u voor een stabiele, optimale leersituatie voor het kind? Hoe onderhoudt u een positief contact met beide ouders? Hoe zorgt u ervoor dat u als leerkracht geen ‘hulpverlener’ wordt?

In het boek School en echtscheiding gaan de auteurs in op bovengenoemde vragen en op de problematiek van echtscheiding gerelateerd aan school. Ze vertalen dit naar een heldere, planmatige manier van begeleiding voor het kind die aansluit bij de huidige zorgroute in het primair onderwijs en bij de uitgangspunten van passend onderwijs.

Een concrete handleiding voor leerkrachten, de IB en de directie basisschool, maar ook voor studenten op de Pabo en hulpverleners in de zorg die nauwe contacten hebben met de basisschool. Meer informatie: www.schoolenechtscheiding.com

Win een exemplaar van het boek School en echtscheiding.

Angelique en Margit geven twee exemplaren weg aan geïnteresseerde leerkrachten. Zou jij dit boek willen winnen? Stuur dan een mail naar sanne@jufsanne.com en maak de volgende zin af:

Ik wil het boek School en echtscheiding winnen omdat …….

De winnaars worden 25 juni bekend gemaakt. Vergeet niet je adres te vermelden!

Auteur: Sanne Ramakers