25 Tips voor belastingaangifte bij scheiding

Een mini-handleiding met 25 nuttige tips om de belastingaangifte in te dienen, ingeval van scheiding. Volledig zijn in de ganse materie van het domein fiscaliteit is niet vanzelfsprekend. Onze NEO-klanten krijgen informatie tot op het laatste detail; daar staat NEO voor.

In principe dient eind juni de (papierversie) belastingaangifte ingediend, of de elektronische versie uiterlijk half juli.. Maar waarop letten als je in scheiding bent of al gescheiden. Hopelijk werd je goed geïnformeerd door de persoon die jullie heeft begeleid bij de scheiding. NEO Bemiddeling zorgt ervoor. 
Onderhoudsbijdragen betaald voor de kinderen zijn in principe fiscaal aftrekbaar. Maar belangrijk is dat één en ander goed werd omschreven en bij voorkeur werd de overeenkomst ook gehomologeerd met een vonnis of minimaal geregistreerd.

Welke voorwaarden dienen vervuld om betaalde alimentatie fiscaal in mindering te brengen van het inkomen?

De onderrichtingen zijn duidelijk en strikt na te leven. Er dient gelijktijdig voldaan aan vier voorwaarden:

1. om aftrekbaar te zijn dient de alimentatie betaald te zijn in uitvoering van een onderhoudsverplichting op grond van het Burgerlijk of het Gerechtelijk Wetboek

2. de persoon voor wie de alimentatie wordt betaald, mag geen deel uitmaken van het gezin van de persoon die de betaling uitvoert

3. de onderhoudsbijdrage dient regelmatig betaald te zijn

4. op vraag van de fiscus dient het bedrag aan alimentatie verantwoord met bewijskrachtige bescheiden

Ivm punt 1.: onderhoudsbijdragen voor kinderen zijn in samenstelling en bedrag duidelijk omschreven in een overeenkomst. Dat kan een EOT zijn, een ouderschapsovereenkomst, een vonnis.

Ivm punt 2.: de ouder bij wie de kinderen ten laste zijn, kan geen betaalde onderhoudsbijdragen fiscaal in mindering brengen; die geniet al van een maandelijks fiscaal voordeel. De andere ouder kan rekening houdend met de fiscale regels en wetgeving in principe 100% van de betaalde alimentatie in mindering brengen en dus vermelden in de personenbelastingaangifte. Let op ingeval van fiscaal co-ouderschap (zie verder in dit artikel).

Ivm punt 3.: regelmatig refereert naar regelmaat zoals beschreven in de overeenkomst of vonnis.

Ivm punt 4.: een degelijk omschreven overeenkomst geeft duidelijk aan welke kosten het voorwerp zijn van de betaling van de onderhoudsbijdrage voor de kinderen. Zeker voor de buitengewone kosten die dus niet met een maandelijks bedrag worden gedekt maar apart worden afgerekend (al of niet via een kindrekening) dient voorzien in de nodige bewijsstukken. De eerste maal dat bedragen in mindering worden gebracht, zal de fiscus in principe de overeenkomst of het vonnis opvragen.

TIP 1: zorg voor een duidelijk omschreven overeenkomst.
TIP 2: zorg er voor dat in de overeenkomst duidelijk staat vermeld welke ouder de kinderen ten laste heeft.
TIP 3: ook ingeval van “fiscaal co-ouderschap” zijn de kinderen bij één ouder ten laste. Het fiscaal voordeel wordt verdeeld tussen beide ouders.
TIP 4: wees duidelijk in de overeenkomst: wanneer dient wat aan wie betaald.
TIP 5: het gaat om wel omschreven tijdstippen die herhaald worden.
TIP 6: vermijd algemene formuleringen zoals kosten voor opvoeding, levensonderhoud, opleiding, ontplooiing. Wees daarentegen specifiek in de omschrijving van de kostenelementen waarvoor alimentatie wordt betaald.
TIP 7: omschrijf duidelijk aan wie dient betaald.
TIP 8: wees omzichtig met cash betalingen; doe de betaling via bankoverschrijvingen zodoende is er geen twijfel over bedrag en bestemmeling.

Over welk fiscaal voordeel gaat het?

Als voldaan is aan de voormelde voorwaarden, is 80% van de betaalde alimentatie aftrekbaar van het netto-belastbaar inkomen (als er niet geopteerd werd voor fiscaal co-ouderschap en de voorwaarden daartoe zijn vervuld).
TIP 9: vermeld het volledige bedrag van de betaling; je hoeft dus niet zelf het betaalde bedrag aan alimentatie te herleiden tot 80%, dat doet de fiscus voor u.
TIP 10: vermeld de betaalde alimentatie op de juiste plaats in de aangifte, dat doe je in het vak VIII 'Aftrekbare vorige verliezen en bestedingen', punt 2.

Alimentatie is niet aftrekbaar ingeval van fiscaal co-ouderschap

Gescheiden of niet, als ouders kinderen ten laste hebben is er een belastingvoordeel, in de vorm van een verhoging van de belastingvrije som. 
Gescheiden ouders kunnen opteren voor fiscaal co-ouderschap, op voorwaarde dat er een gelijkmatig verdeelde huisvesting is. Maw de kinderen verblijven evenveel tijd bij vader als moeder.
De betaalde alimentatie is in dat geval niet aftrekbaar.
De fiscus verdeelt het globale fiscale voordeel van kinderen ten laste gelijkelijk over de twee ouders.
TIP 11: in de overeenkomst dient vermeld dat de ouders akkoord zijn om de toeslagen op de belastingvrije som voor de betrokken kinderen te verdelen.
TIP 12: omschrijf in de overeenkomst heel duidelijk dat er een gelijkmatig verdeelde huisvesting is, en toon dit ook duidelijk aan met een gelijkmatige verblijfsregeling tijdens de school- en vakantieperiode, of ondubbelzinnig op jaarbasis.
TIP 13: wees omzichtig ingeval van birdnesting (nestzorg). Het dient duidelijk te zijn dat er twee gezinnen zijn ontstaan.
TIP 14: let op het tijdstip van de homologatie of rechterlijke beslissing: 1 januari van het aanslagjaar is een sleutelmoment.
TIP 15: weet ook dat onder bepaalde voorwaarden de kosten voor kinderopvang voor kinderen jonger dan 12 jaar (of 18 jaar indien het kind een zware handicap heeft), aftrekbaar zijn.

Kunnen de kinderen bij ouder A gedomicilieerd zijn en bij de andere ouder fiscaal ten laste?

Het is aan te bevelen om de fiscaliteit de domicilie te doen volgen. Immers de fiscus kijkt naar de feitelijke toestand op 1 januari van het aanslagjaar.
Na verscheidene discussies is gebleken dat voor de fiscale ambtenaren de feitelijke toestand deze is, die blijkt uit het burgerlijk scherm; met name dus de domicilie van de kinderen.
TIP 16: om alle discussies met de fiscus te vermijden, laat de kinderen fiscaal ten laste zijn van de ouder bij wie de kinderen zijn gedomicilieerd, maw waar de kinderen hun officieel adres hebben. Zo blijkt duidelijk bij wie de kinderen wel of geen deel uitmaken van het gezin. Ouders die toch wensen af te wijken van deze eenvoudige regel, lezen best dit blogartikel.

Wat aftrekbaar is voor A, is belastbaar in hoofde van B

Onderhoudsbijdragen betaald voor de kinderen kunnen gestort worden op de kindrekening. Of op de persoonlijke bankrekening van de andere ouder; in dat geval dienen de ontvangen bedragen door die ouder niet fiscaal worden aangegeven.
Alimentatie wordt betaald voor de kinderen en de kinderen dienen dus aangifte te doen, ongeacht hun leeftijd. Het onderhoudsgeld vormt immers een eigen inkomen van de persoon aan wie het wettelijk toekomt. De aangifteplicht vervalt als het kind jonger is dan 16 jaar en als 80 % van de uitkering minder dan € 8 990 is.
TIP 17: alimentatie dient vermeld in vak VI van de aangifte, bij de code die overeenkomt met de aard van het onderhoudsgeld.

Mijn kind krijgt onderhoudsgeld: is het nog fiscaal ten laste?

De grootte van het bedrag aan onderhoudsgeld verhoogd met eventuele andere inkomsten van het kind (studentenjobs bvb) zijn bepalend.
Om nog ten laste te zijn mogen de netto-inkomsten van het kind (onderhoudsgeld, eventueel verhoogd met andere inkomsten zoals lonen) een bepaalde drempel niet overschrijden.
TIP 18: wees attent voor de drempels. Zelfs met één euro teveel verlies je het fiscaal voordeel van kind ten laste. Dat tikt serieus aan!  

De netto bestaansmiddelen van een kind ten laste mogen een bepaald bedrag niet overschrijden.
Dat bedrag verschilt naargelang u fiscaal gezien alleen of samen met uw echtgenoot of wettelijk samenwonende partner wordt belast.
Maximumbedragen van de  nettobestaansmiddelen van uw kind (inkomsten 2020):

Als u samen belast wordt met uw echtgenoot of wettelijk samenwonende partner

 3.380 € (= 7.045 € bruto)

Als u alleen belast wordt en uw kind wordt fiscaal niet als gehandicapt beschouwd 

 4.880 € (= 8.920 € bruto)

Als u alleen belast wordt en uw kind wordt fiscaal als gehandicapt beschouwd 

 6.110 € (= 10.570 € bruto)

Berekening nettobedrag
Brutobedrag 
- vrijstelling (indien van toepassing)
- forfaitaire kosten (20% van het brutobedrag)
= nettobedrag

Tot wanneer alimentatie voor een meerderjarig kind betalen?

Richtinggevend is wat er staat beschreven in de overeenkomst of het vonnis.
Is er een einddatum vermeld?
Werden de wettelijke bepalingen overgenomen?
In principe dient onderhoudsgeld betaald te worden tot het kind de studies heeft beëindigd en/of een vast inkomen verwerft of een vervangingsinkomen geniet.
TIP 19: het hoeft geen betoog dat een duidelijke omschrijving latere discussies doet vermijden. Lees ook dit artikel.
TIP 20: eventueel kan het nuttig zijn om in de overeenkomst te vermelden wat de ouders zijn overeengekomen ingeval van bvb een Banaba of Manama. Maw wanneer beschouwen de ouders de studies van een kind beëindigd?

We zijn feitelijk gescheiden (maar nog niet echtgescheiden); hoe de aangifte indienen?

Voor het jaar waarin u feitelijk bent gescheiden, dient er nog een gezamenlijke aangifte ingediend.
Er kunnen ook twee afzonderlijke aangiften worden ingediend; er volgt toch een gezamenlijk aanslagbiljet.
Attentie: als er afzonderlijke aangiften worden ingediend dan moet dit middels een papieren aangifte. Vraag dergelijke blanco aangifteformulieren op het controlekantoor.
Het inkomstenjaar volgend op het jaar van de feitelijke scheiding, worden jullie door de fiscus beschouwd als fiscaal alleenstaanden.
TIP 21: wees duidelijk in de scheidingsregeling hoe het teveel betaalde of het nog te betalen bedrag aan belastingen tussen u beiden wordt verdeeld. Is dit 50-50 of vragen jullie een herberekening volgens elks inkomsten?
TIP 22: die duidelijkheid is nodig omdat de fiscus daar zelf geen rekening mee houdt. De aanslag wordt gevestigd op jullie beider naam; met hoe jullie dit onderling regelen, houdt de fiscus geen rekening.  

We zijn echtgescheiden of wettelijk gescheiden, hoe de aangifte indienen?

Stel jullie hebben in het inkomstenjaar 2020 de wettelijke samenwoning officieel beëindigd of jullie zijn uit de echt gescheiden in 2020.
De fiscus kijkt naar de toestand per 1 januari van het aanslagjaar, in dit geval 1 januari 2021. Jullie dienen elk afzonderlijk een aangifte in, en er is geen gezamenlijk aanslagbiljet.
TIP 23: wees attent voor data, immers de fiscus kijkt niet naar de datum van inleiding van de echtscheiding, wel naar de datum waarop de echtscheiding ingeschreven is in het rijksregister.
TIP 24: een wettelijke samenwoning beëindigen doe je best samen door een gezamenlijke verklaring af te leggen op de burgerlijke stand van de gemeente waar jullie wonen.

TIP 25

Laat jullie bij scheiding begeleiden door een deskundig onderlegde erkende bemiddelaar. Bij NEO Bemiddeling zijn jullie aan het juiste adres: Cindy en Eric staan borg voor een degelijke warme begeleiding op maat, met meer dan alleen maar aandacht voor de scheidingsregeling. Alles onder één dak, picobello geregeld en... met de betekenis van NEO = samen op weg naar een nieuwe toekomst, met een duurzame overeenkomst op zak.

Blijf niet met vragen zitten, maar maak nu een afspraak.

Keuze uit 2 mogelijkheden, nu enkel nog de stap zetten: 

-         via telefoon 03 535 30 01 of

-         via het contactformulier 

We zijn gevestigd in Kapellen, maar hebben ook locaties in Aalst en Nieuwpoort.

Klare duidelijke taal, verstaanbaar en op maat

Samen kiezen voor wat ‘best’ is voor de kinderen met financieel en fiscaal de best mogelijke keuzes

Bronvermelding foto: JPstock / Shutterstock.com