De beslissing is genomen en de scheiding een feit; en dan?

Je gaat weg of je partner gaat weg. Tafel en bed worden niet meer gedeeld. Je zoekt een nieuwe thuis of probeert van jullie huis een eigen thuis te maken. Je verdeelt het spaargeld of maakt er ruzie over. Je werkt een regeling uit voor de kinderen. Er zijn de ruzies en verwijten, de scènes of het moordend stilzwijgen en mokken. Je bent jezelf voor een deel kwijt of staat met een been in je oude en een been in je nieuwe relatie. Je twijfelt constant, maar weet dat het toch zo moet. Je hoopt dat de ander nog van gedachte zal veranderen. Je voelt je schuldig over wat je kinderen doormaken. Beschaamd ook, want het is ons niet gelukt. Al die anderen in dezelfde boot veranderen dat gevoel niet. Je raapt de scherven op en zoekt uit hoe je de pot opnieuw wenst te lijmen.

Scheiden: een pijnlijke breuklijn in het leven

Wie nu huwt heeft meer dan 50% kans om ooit te scheiden. Er spreekt een ongelofelijke banaliteit uit dat getal. Het overkomt de meesten onder ons en dus lijkt het minder erg. Toch ervaar ik als relatiebemiddelaar nog dagelijks dat het verdriet, de pijn, de moeilijkheid van geen enkele echtscheiding onderschat kan en mag worden. Het blijft voor elkeen die het meemaakt en er mee te maken krijgt, van de partners zelf over de kinderen tot de grootouders, een bijzonder pijnlijke breuklijn in het leven. Niemand moet dat verdriet, die pijn minimaliseren of relativeren.

Opstaan na de val: herbeginnen is moeilijker dan beginnen

Toch is een echtscheiding ook niet alleen een einde, een afsluiten. De breuk zorgt ervoor dat je afscheid neemt van een stuk en met je eigen stuk verder gaat, een nieuwe start neemt. Heel vaak betekent dit vandaag de dag ook, opnieuw verliefd worden, een nieuwe relatie beginnen, vaak ook nog samenwonen of zelfs hertrouwen. Dit is geen pad dat enkel over rozen gaat, zoals velen ervaren.
Herbeginnen is moeilijker dan beginnen, wordt wel eens gezegd en daar zit uiteraard een bron van waarheid in. Je staat immers al wat verder in het leven, kent jezelf, je beperkingen en sterktes beter. Er zijn vaak al een aantal dingen ingevuld: carrières die gemaakt zijn, kinderen die geboren zijn, huizen die er staan. Doelen en dus ook verbondenheid tot stand brengen, blijkt vaak een grote uitdaging voor die nieuwe relaties. Wie opnieuw begint en op zoek gaat naar tips, zal daar weinig moeite moeten voor doen. Online adviezen, boeken allerhande, vrienden en vriendinnen, ze weten je allemaal te vertellen hoe je het moet aanpakken om opnieuw gelukkig te worden.
Het belangrijkste is te beseffen dat elkeen vooral zijn of haar eigen weg moet gaan. Wat voor de één werkt, doet dat helemaal niet voor de ander. Ook belangrijk om weten is dat bepaalde fases voorkomen bij de één en niet bij de ander of in een heel andere volgorde.
Vanuit die richtlijn waag ik toch mijn poging om het proces van opstaan na de val, van opnieuw beginnen te omschrijven en te begeleiden. Ik doe dit in 3 delen:

  • ‘verwerken',
  •  ‘inzicht', en
  •  ‘opnieuw op weg'.

Beschouw dit alles dus niet als regels of ‘de' waarheid, maar als richtlijnen, als mogelijke bouwstenen voor jouw nieuwe leven.

Bouw aan een nieuwe relatie als de vorige een plaats heeft gekregen

Het meest gehoorde advies na een echtscheiding is ongetwijfeld: zorg dat je je relatie verwerkt hebt. Op zich is dit uiteraard een goed advies: bouw aan een nieuwe relatie als de vorige een plaats heeft gekregen. Maar wat betekent dit in de praktijk? Hoe voelt dit aan, ‘klaar zijn voor een nieuwe relatie'?
In het ideale scenario ligt je vorige relatie al een beetje achter je in de tijd: je kunt op een genuanceerde manier naar je relatie en ex-partner kijken. Maar ook: je hebt inzicht in je eigen aandeel in het verloop van de relatie, je hebt een tijdje alleen geleefd. Want ook dat hoor je vaak: je kan maar gelukkig met twee zijn als je dat ook alleen bent. Alleen: dit is de definitie die van toepassing is voor een bepaalde groep mensen. Zij volgen dan ook vaak deze methode en begrijpen maar niet hoe anderen zo snel opnieuw van start kunnen gaan. Zij behoren tot de groep van wat men binnen de leer van de hechtingsstijlen vermijdende types noemt.

Hilde: 'ik ben intussen al drie jaar alleen en heb die tijd echt nodig gehad om mijn scheiding te verwerken. Juist na de breuk had ik helemaal geen zin om op stap te gaan, laat staan een man te leren kennen. Nu sta ik er wel voor open, maar lukt het maar niet. Mijn vriendin die rond dezelfde periode gescheiden is, leerde nog geen maand later een andere man kennen, waarmee ze intussen is gaan samenwonen. Ik ken nog zo een aantal mannen en vrouwen en begrijp maar niet hoe ze het doen, zo snel na een breuk in een andere relatie stappen.'

Vermijdende hechtingsstijl

Hilde past vanuit haar vermijdende hechtingsstijl de vlucht naar binnen toe. Mensen met een vermijdende hechtingsstijl hebben bij het aangaan en afsluiten van een relatie vaak veel tijd nodig. Wie in dit geval is, heeft de neiging zich terug te trekken uit het leven, zijn wonden op zijn eentje te likken, er met weinig mensen over te praten.
Ook het vluchten in activiteiten allerhande is een gekend fenomeen: extreem gaan werken of sporten, zich aansluiten bij tal van verenigingen, zich opgeven voor vrijwilligerswerk...
Het zijn strategieën die er voor zorgen dat het gevoel van onmacht, van kwetsbaar zijn, kan omgezet worden in een gevoel van controle. Destructief-vermijdend gedrag is de vlucht in alcohol of middelenmisbruik.

Gevoel van zelfwaarde

Een tweede manier van zich hechten kan als angstig omschreven worden. Hebben we een angstige kant, dan stappen we sneller in een relatie, omdat we niet graag alleen zijn. We doen dan ook meer ‘toegevingen' bij het maken van onze keuze van een nieuwe levenspartner.
Vaak hebben mensen met een angstige hechtingsstijl na een scheiding de neiging heel krampachtig de nabijheid van anderen op te zoeken. Er zijn veel losse contacten, ze gaan vaak uit, niet omdat ze het graag doen, maar als een manier om met hun onrust om te gaan. Sommigen trekken opnieuw in bij ouders of zoeken contact met vroegere partners. Facebook en aanverwanten zijn daarvoor nu het ideale middel. Men zoekt de nabijheid van anderen om het gevoel van zelfwaarde te behouden, zich te handhaven. De ‘goedkeuring' van anderen ervaart men als broodnodig. De vlucht naar de ander kan je dit noemen.

Martin: 'Ik weet van mezelf dat ik het moeilijk heb met alleen zijn. Het voelt voor mij heel slecht aan en ik zal er dan ook alles aan doen om het niet te zijn. Zit ik zo een avond wel eens thuis, dan ben ik eigenlijk de hele tijd aan het bellen, om toch maar het gevoel van gezelschap te hebben. Ik ben dan ook meestal niet lang alleen, doe er veel aan om een nieuwe relatie te hebben. Ik zit op verschillende datingsites, maak veel afspraakjes in de hoop snel iemand te vinden.'

Tegen je weerstand ingaan

Een aantal van die snelle beslissers zijn zeker in staat om hun keuze te bestendigen en een duurzame relatie uit te bouwen. Bij een aantal lukt dat niet, gewoon omdat er teveel bagage is uit een vorige relatie.
‘Zorg dat je je vorige relatie voldoende verwerkt hebt, neem je tijd', is dus vooral een advies dat nuttig is voor de ‘snelle beslissers' die alleen zijn als iets heel beangstigends ervaren.
Hoe je dit praktisch gezien aanpakt? Tegen je weerstand, je angst ingaan is de boodschap, hoe moeilijk dit ook lijkt. ‘Weglopen' is immers meestal een garantie op opnieuw een slechte keuze. Probeer eens een avond, weekend echt alleen te zijn. Wat is het ergste dat je kan overkomen? Je zielig voelen? Alleen op de bank zitten? Door af en toe bewust alleen te zijn, niet weg te vluchten van het slechte gevoel dat dan de kop opsteekt, ervaar je ook dat je best in staat bent zo een slecht gevoel uit te zitten. Dit bezorgt je een gevoel van kracht, brengt een grotere rust met zich mee. Wie dus vlucht naar de ander, moet opnieuw, of misschien voor het eerst, de weg naar zichzelf zoeken.

Een scheiding verwerken is rouwarbeid

De vermijder, de vluchter naar binnen, zal op termijn zijn weerstand voor kwetsbaarheid en afhankelijkheid opnieuw moeten overwinnen. Daar is het advies ingaan tegen het veiligheidsmechanisme ‘ik kan het allemaal alleen, ik heb niemand nodig'.
Je terug echt openstellen voor een volwaardig contact met de ander zal hier de uitdaging zijn. Wat is het ergste wat je kan overkomen? Dat ook dit contact uiteindelijk tot niets leidt? Dat je gekwetst wordt? Dat je dit overleeft weet je onderhand.

Moeilijk allemaal? Uiteraard. In verwerken zit het woord ‘werken'. Verwerken is een vorm van rouwarbeid: dit vraagt naast tijd, moeite en energie enig doorzettingsvermogen.

Overzetboot: relaties als tussenrelaties

Is een relatie in deze fase sowieso uit den boze?
Uiteraard niet. Voor een aantal mensen maakt het deel uit van hun verwerkingsproces. Bij de vermijders komt het zelden voor, bij de angstigen de hele tijd.
Heel vaak zie je dat relaties kort na een echtscheiding tussenrelaties zijn. Men noemt een partner in een tussenrelatie ook wel eens een overzetboot: iemand die je van de ene relatie naar de andere brengt, vaak compenseert wat er in de vorige relatie fout ging.

Noor: 'Ik ben direct na mijn scheiding verliefd geworden op de papa van een van de kindjes die bij mijn zoon in de klas zit. Hij was al een tijdje gescheiden, was erg empathisch, kon luisteren en we deden vaak aan sport, ook samen met de kinderen. Allemaal dingen die ik in mijn huwelijk had gemist. Maar na een tijdje voelde het niet goed meer aan. Zijn inlevingsvermogen en zachte aard gingen op mijn zenuwen werken en het samen doen van dingen werd een ‘moeten'. Ik voelde me gevangen en beperkt en heb er een einde aan gemaakt, iets waarmee hij het erg moeilijk had. ‘Ik had hem gebruikt', waren zijn woorden.'

Op het eerste gezicht haalt de overzetboot zelf weinig uit zo een relatie. Wie wil er nu immers alleen maar dienen om de scherven op te rapen, de pot te lijmen en dan door te geven aan een ander? Wie al vaker overzetboot was, moet daar echter bij stilstaan. Ook daaruit spreekt vaak een vorm van vermijding. Je binden aan iemand die in essentie niet klaar is voor een relatie (er niet ten volle wil voor gaan of juist overmatig een beroep doet op jouw zorgende capaciteiten) zegt ook iets over jouw angst voor een volwaardig engagement.

Wie met professionele begeleiding op zoek wil gaan naar een duurzame relatie kan terecht bij www.duetrelatiebemiddeling.be 

Koppels die nog in de fase van de scheiding zitten, kunnen terecht bij Eric. Maak een afspraak via contact, of mail rechtstreeks naar info@neobemiddeling.be of bel het nummer 03 535 30 01

Respectvol scheiden: basis voor een vreedzaam ex-partnerschap en blijvend ouderschap

 

Echtscheiding
Tags: 
Do's and Don'ts, Relatiebemiddeling, Bedreiging relatie, Nazorg
Categorie: 
Bel of mail voor een afspraak om u te begeleiden om tot een oplossing te komen

Getuigenissen