Feitelijk uit elkaar : 13 aandachtspunten om duidelijke afspraken te maken en misverstanden te vermijden
Een feitelijke scheiding is méér dan “even apart wonen”. Er komt veel op je af, niet alleen emotioneel, maar ook praktisch. Wie blijft in de woning? Hoe regel je de kosten. En wat met de kinderen, hoe vertel je hen dat? Zie je de kinderen nog voldoende, wie draagt daar nog welke kosten?
Zonder duidelijke afspraken kan een periode van rust al snel spanning oproepen. In dit artikel lees je hoe je die overgang zorgzaam organiseert, met 13 aandachtspunten om helderheid en evenwicht te bewaren.
1. Maak heldere afspraken over het doel van deze fase.
Spreek duidelijk af wat jullie bedoelen met "feitelijk scheiden". Is dit een tijdelijke rustperiode of een stap richting echtscheiding? Bepaal ook hoe lang deze periode zal duren. Uiteraard kan dat in onderling overleg verlengd worden.
Gaan jullie na een korte rustperiode actief werken aan de relatie? Spreek dan af hoe dat vorm krijgt en welke stappen jullie daarbij willen zetten.
TIP: Weet je nu al dat de relatie voor jou echt voorbij is? Zeg dat dan eerlijk. Verpak een definitieve breuk niet als “ik heb even rust nodig” — dat geeft valse hoop, en leidt zelden tot rust of herstel.
2. Wonen: wie blijft, wie vertrekt?
Bespreek wie in de gezinswoning blijft en wie tijdelijk elders onderdak zoekt. Dat kan een praktische beslissing zijn, maar ook een emotionele. Houd rekening met werk, afstand in km en tijd en de kinderen.
Leg ook vast wie de huur of hypotheek betaalt en hoe de woonkosten worden verdeeld. Duidelijkheid voorkomt onbegrip en financiële druk.
TIP:Birdnesting (nestzorg) kan een tijdelijke oplossing zijn. Daarbij blijven de kinderen in de gezinswoning, terwijl de ouders beurtelings in- en uitwonen. Sommige koppels huren samen één kleine studio of verblijven tijdelijk bij familie of vrienden. Het kan helpen om de overgang rustiger te laten verlopen, zeker voor de kinderen.
3. Geldzaken: overzicht geeft rust.
Breng samen jullie inkomsten, vaste kosten en gezamenlijke en persoonlijke rekeningen in kaart. Bespreek hoe jullie in deze tijdelijke periode de inkomsten en uitgaven zien. Dragen jullie alle kosten nog samen of gaan jullie de rekeningen al splitsten? Bespreek hoe de uitgaven worden verdeeld en of er tijdelijk steun nodig is voor één van beiden. Transparantie voorkomt spanningen en versterkt vertrouwen.
TIP: onthoud dat je, zolang je feitelijk gescheiden bent maar niet wettelijk, juridisch nog steeds onder hetzelfde huwelijksstelsel valt. Jullie rechten en plichten tegenover elkaar blijven dus behouden, ook financieel. Goede afspraken maken blijft belangrijk, maar vervangt geen officiële echtscheiding.
4. Hypotheek en leningen: afspraken op maat
Hebben jullie samen leningen lopen, zoals een hypotheek of autokrediet? Spreek af wie wat verder betaalt, of dat tijdelijk anders wordt verdeeld. Als één van beiden (tijdelijk) niet kan bijdragen, bespreek dat openlijk en zoek oplossingen.
TIP: een NEO bemiddelaar helpt jullie om dit evenwichtig te formuleren en juridisch correct te noteren.
5. Inboedel en spullen: beter nu dan ruzie later
Trek je “tijdelijk” het huis uit? Neem niet zomaar spullen mee of begin niet zonder toestemming van de andere partner nieuwe spullen aan te kopen.
Maak samen een eenvoudige lijst van de belangrijkste spullen en beslis wie wat voorlopig gebruikt. Het lijkt banaal, maar zulke afspraken vermijden later discussies over wat “van wie” was.
TIP: wees praktisch. Noteer niet elk detail, maar focus op de zaken die waarde of emotionele betekenis hebben. Extra spullen nodig? Kijk of je iets kan lenen bij vrienden of familie. Vaak helpen ze graag, en dat voorkomt extra kosten in een toch al intense periode.
6. De kinderen: structuur en veiligheid eerst
Een feitelijke scheiding brengt verandering voor de kinderen. Stel samen een verblijfsregeling op die rekening houdt met hun leeftijd, school en sociale leven. Zorg voor voorspelbaarheid, continuïteit, rust en duidelijke communicatie.
TIP: vertel samen aan de kinderen wat er gebeurt. Eén verhaal, in eenvoudige woorden, helpt hen om zich veilig te blijven voelen.
7. Kosten van de kinderen: eerlijk en objectief
Breng alle kindgerelateerde kosten in kaart: school, opvang, kledij, hobby’s, medische uitgaven. Bepaal op basis daarvan een redelijke verdeling of onderhoudsbijdrage. Laat emoties even los en werk met cijfers.
TIP: Een NEO bemiddelaar helpt jullie om een eerlijke en transparante berekening te maken of eenvoudigweg om jullie wegwijs te maken in deze materie.
8. Groeipakket ('kindergeld'): samen afspreken
Groeipakket hoort samen bij het vorige aandachtspunten en wordt vaak samen behandeld. Bepaal wie het groeipakket ontvangt of kies samen voor het storten ervan op een gezamenlijke kindrekening. Wat je ook beslist: noteer het, zodat er later geen onduidelijkheid is.
TIP: doe geen overhaaste communicatie van wijzigingen naar de uitbetaler van het groeipakket. Dit kan een impact hebben naar een definitieve regeling.
9. Tijdelijke bijdrage voor de partner
Praat over een persoonlijk onderhoudsgeld als één van beiden tijdelijk financieel kwetsbaarder is Kijk samen naar wat haalbaar en billijk is. Duidelijkheid voorkomt spanningen.
TIP: Een NEO bemiddelaar kan helpen om te komen tot een eerlijke en transparante regeling of eenvoudigweg om jullie wegwijs te maken in deze materie.
10. Communicatie: blijf in contact, met respect voor afstand
Een feitelijke scheiding vraagt balans tussen afstand en verbinding. De ene partner heeft misschien nood aan stilte, rust en tijd om te bezinnen, terwijl de andere net behoefte voelt aan contact en duidelijkheid. Die tegenstrijdige noden kunnen spanningen oproepen, zeker als verwachtingen niet uitgesproken worden.
Stroomlijn daarom de communicatie. Maak concrete afspraken over wat wél en niet oké is, en bepaal hoe jullie contact houden: via mail, berichtjes of op vaste momenten. Zo vermijd je misverstanden en blijft het contact respectvol, ook als het moeilijk is.
TIP: hou je aan de gemaakte afspraken. Ze vormen de basis om vertrouwen weer op te bouwen, om te tonen: “de ander respecteert mijn grenzen en mijn noden.”
11. Auto en verzekeringen
Hebben jullie één gemeenschappelijke wagen? Kijk na wie de auto blijft gebruiken, wie de verzekeringen betaalt, welke polissen eventueel moeten worden aangepast en welke kosten eventueel worden verdeeld. Breng ook je verzekeraar op de hoogte van adreswijzigingen.
TIP: sommige koppels gebruiken de auto nog samen – bijvoorbeeld de ouder bij wie de kinderen verblijven heeft voorrang op het gebruik van de auto.
12. Vertrek in onderling akkoord!
Ook al is dit misschien een ‘tijdelijke’ situatie en is er zeker nog niet de intentie om wettelijk te scheiden, hou toch in het achterhoofd dat bij discussies achteraf diegene die de woning heeft verlaten de preferentiële aanspraak op de woning verliest.
TIP: Dit kan vermeden worden door te noteren dat het vertrek van één partner in onderling overleg en in gezamenlijk akkoord gebeurt. Zo vermijd je later discussies over wie “de woning verliet” of waarom.
13. Overeenkomst registreren = extra zekerheid
Er zijn wel wat afspraken te maken tijdens deze periode. Zorg dat je goed geïnformeerd de beslissingen neemt en zet ze op papier om discussies achteraf te vermijden Bij NEO Bemiddeling stellen we die samen met jullie op, in een rustige sfeer en met oog voor ieders situatie.
TIP: Een geregistreerde overeenkomst biedt duidelijkheid en geeft net dat tikkeltje meer rechtszekerheid
Tot slot:
Een feitelijke scheiding hoeft geen strijd te worden. Met heldere afspraken, open communicatie en een professionele begeleiding door een NEO bemiddelaar kan deze periode net een kans zijn om opnieuw evenwicht te vinden — voor jezelf, je partner en je gezin.
