Feitelijk gescheiden voor de fiscus: wat verandert er bij apart wonen?

De fiscus beschouwt jullie als feitelijk gescheiden vanaf het moment dat jullie niet langer onder hetzelfde dak wonen.
Dat hoeft niet noodzakelijk samen te vallen met een adreswijziging, al helpt dat wel om de situatie te bewijzen.

Je kunt dus aantonen dat je apart woont via:

• een huurcontract op naam van één partner,

• nutsfacturen (gas, elektriciteit, internet) op het nieuwe adres,

• of andere bewijsstukken die duidelijk maken dat er sprake is van twee aparte huishoudens.

Belangrijk: zolang jullie nog officieel gehuwd zijn, blijft dat juridisch zo, maar fiscaal gezien kijkt men naar de feitelijke leefsituatie.

Hier zit vaak de meeste verwarring.    De regel is als volgt:

• Voor het jaar van de feitelijke scheiding en het jaar voordien moeten jullie nog één gezamenlijke aangifte indienen.
  👉 De fiscus beschouwt jullie op 1 januari van het aanslagjaar nog als gehuwd.
  Aanslagjaar is het jaartal volgend op het inkomstenjaar, bvb inkomstenjaar 2025 – aanslagjaar 2026

• Vanaf het jaar volgend op de feitelijke scheiding, dienen jullie elk afzonderlijk een aangifte in.
  👉 Dan worden jullie dus ook apart belast.

Dienen jullie in het scheidingsjaar toch elk apart een aangifte in?
Dan zal de belastingadministratie die automatisch samenvoegen, zodat één aanslagbiljet blijft bestaan op naam van beide echtgenoten.

Voor de fiscus is het belangrijk waar de kinderen officieel gedomicilieerd zijn.
Zij worden in principe ten laste genomen door de ouder bij wie ze wonen (op hetzelfde adres ingeschreven staan)

Koppels die verblijfsco-ouderschap toepassen en dus voor de kinderen een gelijkmatig verdeelde huisvesting hebben, kunnen kiezen om het voordeel fiscaal te delen (d.m.v.  fiscaal co-ouderschap).
Dat moet dan wel uitdrukkelijk vermeld worden in een overeenkomst (idealiter schriftelijk of via bemiddeling en bij voorkeur laten registreren).

Een feitelijke scheiding kan ook invloed hebben op:

• het groeipakket (kinderbijslag),

• eventuele onderhoudsbijdragen (de betaler mag die fiscaal aftrekken onder bepaalde voorwaarden),

• en toelagen of sociale voordelen die gekoppeld zijn aan de gezinssamenstelling.

Let dus goed op bij administratieve wijzigingen: geef tijdig door dat jullie feitelijk apart wonen, zodat de juiste fiscale en sociale rechten worden toegepast.

Een feitelijke scheiding brengt vaak al genoeg emoties met zich mee.
De fiscale kant lijkt dan bijzaak, maar duidelijke afspraken en correcte administratie voorkomen veel misverstanden en onaangename verrassingen.

Bij NEO Bemiddeling helpen we koppels niet alleen om afspraken te maken over wonen, kinderen en geld, maar ook om samen overzicht te krijgen van de fiscale gevolgen.
Rust in de administratie zorgt immers voor rust in de relatie,
zelfs als jullie even apart wonen.