Bij scheiding, wat met de groepsverzekering en de pensioenen?

Op 4 november 2013 kondigde ik in een blogartikel de D-day aan voor het resultaat van de besprekingen in commissie en parlement van het wetsontwerp inzake huwelijksvermogensrecht. Ik was blijkbaar veel te optimistisch gestemd want twee maanden later zijn de politici het nog steeds niet eens kunnen worden.

Er zijn verscheidene ‘splijtzwammen’.  Ter herinnering: het gaat over de bestemming van de opgebouwde reserves in  groepsverzekeringen met aanvullend een specifieke visie op de alimentatieplicht met meer bepaald een visie op de pensioenen, met name de pensioensplit.

Hoe wat in een EOT?

In een EOT (Echtscheiding door onderlinge toestemming) bepalen de partners zelf wat zij redelijk en aanvaardbaar achten. In mijn praktijk zijn er koppels die afstand doen van aanspraak op een deel van die opgebouwde reserve. Maar net zo goed zijn er koppels die een regeling treffen om de opgebouwde reserves te compenseren en de andere partner te ‘vergoeden’ voor wat in principe in de gemeenschap viel.

De discussie heeft zich politiek nu verlegd naar wat er met de pensioenen van de partners moet gebeuren. Reeds in 2012 werd de idee van een pensioensplit gelanceerd. Deze idee wordt door sommige politieke partijen als eerlijk aanzien, anderen zijn  van oordeel dat het (praktisch) onmogelijk is om die pensioensplit te realiseren. Blijft dan ook nog eens het specifieke statuut van de ambtenaar dat bepaalt dat dit pensioen niet deelbaar is, eigen is en ook blijft. Vraag is of hieraan dient gesleuteld teneinde discriminatie te vermijden.

Minder pensioenrechten opgebouwd

Heel in het kort, waar het gaat het in wezen om? Vaak zet één van de twee partners professioneel een stap achteruit om zorg te dragen voor de kinderen en het dagdagelijks huishouden. Door het opnemen van die zorgtaken, gaat één van de twee partners (of beiden) minder werken of zelfs niet meer werken. Gevolg is dat er minder pensioenrechten worden opgebouwd. En daar gaat het nu over. Als de andere partner wel meer pensioenrechten opbouwde en in sommige gevallen zelfs een extra pensioenkapitaal opbouwt middels een groepsverzekering, dan is er op het einde van de rit wel een groot verschil in financiële mogelijkheden. Vraag is dan ook hoe dit verschil dient weggewerkt, en zelfs of dit moet worden weggewerkt.

Pensioenrechten verdelen?

De discussie wordt dus nu toegespitst op de alimentatieplicht, en de wijze hoe dit dient te worden berekend. De economisch zwakste partner dient bijgestaan, maar wat betekent dit  specifiek voor wat pensioenen betreft. Thans wordt stevig onderhandeld over de verdeling van de pensioenrechten bij echtscheiding. De standpunten liggen dus ver uiteen en op di 7 januari zijn de technici zonder resultaat uit elkaar gegaan. Maar stel dat de pensioenrechten zouden worden opgeteld en uiteindelijk verdeeld over beide partners volgens nog niet volledig omschreven criteria (bvb voor de periode van het huwelijk), wat zou dit praktisch betekenen voor de partners? Wordt de opgebouwde reserve van de groepsverzekering aanzien als een aanvullend pensioen of niet; zo ja dan zou dit de logica van de pensioenen (moeten?) volgen.

Het is onduidelijk waarom het wetsvoorstel de groepsverzekering niet beschouwd als een spaarverrichting. In dat geval en dus voor de scheidende koppels die vallen onder het wettelijk huwelijksstelsel of gemeenschap van goederen, zou dus net als thans het geval is de huidige ‘verdeling’ van de opgebouwde reserve kunnen blijven gevolgd worden. Het wetsvoorstel wijkt dus af van datgene wat het Grondwettelijk Hof en het Hof van Cassatie hebben uitgesproken.

Wachten of niet? Duidelijkheid aub

Weer een reden temeer voor thans scheidende koppels die met dit dilemma worden geconfronteerd om te wachten op de nieuwe regeling, of net niet te wachten? Duidelijkheid is dringend gewenst, vraag is echter ook of die duidelijkheid en dus de nieuwe wet zal worden gesmaakt door scheidende partners. Het grote voordeel van echtscheiding via bemiddeling is dat één en ander kan worden besproken zonder enige dwang of eisen. In een bemiddeling wordt samen gewerkt aan de best mogelijke oplossing, en wordt er uiteraard rekening gehouden met het wettelijk kader, maar zijn het de partners zelf die samen met de bemiddelaar tot een consensus komen waarbij redelijkheid de basis vormt van een aanvaardbare overeenkomst.