Wat beschermt of bedreigt een relatie?

Roos Vonck heeft een uitgesproken mening over “het al of niet werken aan de relatie”. Belangrijk is dat koppels inzicht hebben in wat een relatie beschermt of bedreigt, en hoe mensen reageren op relatieproblemen. Hierna haar mening; het lezen meer dan waard. Roos is psychologe en auteur van verscheidene boeken, ze gelooft niet in de stelling van coaches en therapeuten, dat ‘je aan de relatie moet werken’. Volgens haar zijn relatie-coaches en -therapeuten immers vaak geen voorstander van een snelle exit-strategie. Ze vinden inderdaad dat je aan je relatie moet ‘werken’. Logisch, want het is hun werk, zegt ze. Hierna de uitgesproken mening van Roos.

Exit – Blijven of gaan?

Ik denk er heel anders over. Ik geloof ook helemaal niet in de stelling: liefde is een werkwoord. Taalkundig klopt dit al helemaal niet, om mee te beginnen: liefde is een zelfstandig naamwoord. Maar los daarvan: de stellen die ik ken bij wie het goed zit, hoor ik nooit over ‘werken aan de relatie’. Bij een goeie match klikt het gewoon en gaat het vanzelf. Je kunt ontspannen bij elkaar. Natuurlijk moet je weleens tijd maken voor elkaar, voorkomen dat je elkaar vanzelfsprekend gaat vinden. Maar ‘werken’, dat zie ik alleen koppels doen waar het niet lekker loopt. Zoals het liedje gaat: ‘Als er over de liefde gepraat wordt, is de liefde voorbij.’

Dat doet pijn, en vaak praten mensen toch liever dan dat ze in stilte een pijnlijke waarheid onder ogen zien. Hierna enkele overwegingen die mensen soms te berde brengen als argument om bij elkaar te blijven en ‘eraan te werken’.

• Bij een volgende partner heb je dezelfde problemen
• Mensen die scheiden, kunnen die breuk vaak niet verwerken
• Je moet je best doen om een leuke partner te zijn
• De ander kan natuurlijk niet zonder je
• Crises horen erbij en er komen ook weer betere tijden
• Je weet wat je hebt

Je hebt wat je hebt … Klopt, en daar ben je niet (echt) happy mee. De cruciale vraag om jezelf te stellen is: als je de relatie nu niet had en single was, zou je dan kiezen voor een relatie met deze partner? Het antwoord op deze vraag zegt eigenlijk alles. Is het antwoord ja, wat is dan je probleem? Is het antwoord nee… wat is dan eigenlijk het probleem?
 

Exit !

Stel, je bent niet happy in je relatie. Dan kun je allerlei dingen doen, van niks tot vertrekken. Volgens psychologen zijn de mogelijke reacties te groeperen langs twee dimensies.
Aan de ene kant zijn er reacties die de relatie helpen beschermen, aan de andere kant reacties die de relatie bedreigen. Daarnaast is onderscheid te maken tussen enerzijds actieve, anderzijds passieve reacties :

 Loyaliteit: wachten en hopen dat het beter wordt (passief, relatie-beschermend)

 Negeren: In de relatie blijven maar je eigen gang gaan; kritiek geven op je partner maar niet praten over de problemen, minder tijd met elkaar doorbrengen en eventueel een affaire beginnen (passief, relatie-bedreigend)

 Voice, van je laten horen: Het probleem bespreken; proberen iets te veranderen, samen compromissen en oplossingen zoeken (actief, -relatie-beschermend)

 Exit: Uit elkaar gaan (actief, relatie-bedreigend)

Hoe mensen reageren op relatieproblemen hangt van allerlei variabelen af:

 De persoon: mensen met weinig zelfvertrouwen zullen bijvoorbeeld eerder blijven, doordat ze zich afhankelijk voelen van de partner en onzeker zijn of ze het redden op eigen benen.

 Hoe fijn je het had voordat de problemen ontstonden. Is de voorafgaande tevredenheid hoog, dan kiezen mensen vaker voor loyaliteit of voice.

 Hoeveel je hebt geïnvesteerd in de relatie: Het is niet erg romantisch, maar dit is wel een factor die van invloed blijkt. Heb je veel geïnvesteerd, dan zal je eerder blijven. Dat kan gaan om zakelijke en financiële investeringen, maar ook emotionele, bijvoorbeeld als je door je partner vrienden bent kwijtgeraakt, of veel tijd hebt gespendeerd om je partner te steunen in moeilijke tijden.

 De beschikbaarheid van alternatieve partners: nog zo’n onromantische factor. Als mensen de indruk hebben dat er aantrekkelijke alternatieven zijn, en dat die ook ‘haalbaar’ zijn, dan kiezen ze eerder exit: De spreekwoordelijke ‘oude schoenen’ die je pas weggooit als je nieuwe hebt, of in elk geval denkt te kunnen hebben.

De rol van beschikbare alternatieven zorgt ervoor dat relatietwijfel vaak niet het beste in mensen naar boven haalt. Het meest integer zou natuurlijk zijn: éérst besluiten of je met iemand verder wilt, en zo nee, dan single worden. Jezelf tijd geven om een nieuw evenwicht te vinden. Dan ben je ook een leukere partner voor de volgende, en zadel je hem of haar niet op met de nasleep van je ex.

Maar mensen zijn vaak bang om alleen te blijven, en dus maken ze een andere afweging. Ze volgen bijvoorbeeld de negeeroptie, laten de onvrede sluimeren, totdat ze iemand tegenkomen en knetterverliefd worden. Die verliefdheid is dan het duwtje in de rug naar de exit. Tegen de ex en de vrienden zeggen ze dat het ‘toch al niet meer goed zat’. Als ze dat nou eerder hadden bedacht, hadden ze die ex met meer respect kunnen verlaten.

Of ze gaan eerst op een datingsite kijken wat het aanbod is. Vooral als je net ruzie hebt me je partner en kwaad bent, is de verleiding groot om even op zo’n site te snuffelen waar duizenden singles je toelachen (of bijna-singles die hetzelfde doen als jij). Je kunt dan de indruk krijgen dat de nieuwe schoenen voor het oprapen liggen.
Dit kan weer de relatietevredenheid beïnvloeden en de beslissing om uit elkaar te gaan. Misschien gebeurt het zelfs dat mensen in een relatiedip zich op datingsites aanbieden en reageren op kandidaten terwijl hun partner nog van niks weet, gewoon om te verkennen wat hun alternatieven zijn en wat hun eigen marktwaarde is.

Iemands zelfwaardering speelt ook mee bij de afweging of er voldoende alternatieven zijn. Mensen met een lage zelfwaarding schatten dat somber in en zullen daardoor eerder kiezen voor negeren of loyaliteit. Het gevaar is dat je hierdoor in een vicieuze cirkel komt: als je wordt geleid door angst om op eigen benen te staan, is dat zelf ondermijnend en dus slecht voor je zelfvertrouwen. Dat wordt nog lager doordat het je niet lukt de knoop door te hakken – met als gevolg dat je nog onzekerder wordt en nog minder in staat bent om te breken.

Een belangrijke vraag om jezelf te stellen is: als je trouw blijft aan je partner, ben je dan nog trouw aan jezelf? Is het antwoord nee, bedenk dan: De keus gaat niet tussen je partner en een mogelijke ander, maar tussen de relatie en jezelf. Zodra je voor jezelf kiest, voel je je zelfvertrouwen groeien. Dan weet je van binnen dat het wel goed komen, wat er ook gebeurt.

Meer weten? Ga naar de pagina over relatiebemiddeling.

Uit het boek: “liefde, lust en ellende” van Roos Vonck, geplukt uit de nieuwsbrief van Eddy Claesen